ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Συνεκδ. Υποθέσεις αρ. 532/2020, 533/2020
και 536/2020)
15 Δεκεμβρίου 2023
[ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθ. αρ. 532/2020)
D. A.,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθ’ ης η αίτηση.
__________________________________
(Υπόθ. αρ. 533/2020)
L. A.,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθ’ ης η αίτηση.
__________________________________
(Υπόθ. αρ. 536/2020)
H. A.,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθ’ ης η αίτηση.
……………………………
Ιωάννα Κατσιδήμα, για Στέλιος Αμερικάνος & Σία Δ.Ε.Π.Ε., για τους αιτητές.
Γεώργιος Χατζηπροδρόμου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Με την προσφυγή 532/2020, η αιτήτρια αξιώνει θεραπεία από το Δικαστήριο, ως ακολούθως:-
«Δήλωση ή/και Απόφαση του Δικαστηρίου ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση παρέλειψαν και/ή παραλείπουν οφειλόμενη ενέργεια, ήτοι να εξετάσουν και να απαντήσουν οριστικά στην αίτηση της Αιτήτριας δια των γονέων της, ημερομηνίας 12/01/2010 (επισυνάπτεται απόδειξη πληρωμής ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α), για να εγγραφεί ως πολίτης της Δημοκρατίας, ως θυγατέρα Κύπριας υπηκόου (Μ126), δυνάμει του άρθρου 110(3) του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου του 2002 (141(Ι)/2002) και αυτή η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας είναι άκυρη, παράνομη, αντισυνταγματική και πως ότι παραλήφθηκε να διαταχθεί να διενεργηθεί εντός ευλόγου χρόνου.»
Με την προσφυγή 533/2020, η αιτήτρια αξιώνει από το Δικαστήριο, ανάλογη θεραπεία, ως εξής:-
«Δήλωση ή/και Απόφαση του Δικαστηρίου ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση παρέλειψαν και/ή παραλείπουν οφειλόμενη ενέργεια, ήτοι να εξετάσουν και να απαντήσουν οριστικά στην αίτηση της Αιτήτριας δια των γονέων της, ημερομηνίας 13/11/2009 (επισυνάπτεται απόδειξη πληρωμής ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α), για να εγγραφεί ως πολίτης της Δημοκρατίας, ως θυγατέρα Κύπριας υπηκόου (Μ126), δυνάμει του άρθρου 110(3) του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου του 2002 (141(Ι)/2002) και αυτή η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας είναι άκυρη, παράνομη, αντισυνταγματική και πως ότι παραλήφθηκε να διαταχθεί να διενεργηθεί εντός ευλόγου χρόνου.»
Ομοίως, με την προσφυγή 533/2020, ο αιτητής αξιώνει από το Δικαστήριο, την ακόλουθη θεραπεία:-
«Δήλωση ή/και Απόφαση του Δικαστηρίου ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση παρέλειψαν και/ή παραλείπουν οφειλόμενη ενέργεια, ήτοι να εξετάσουν και να απαντήσουν οριστικά στην αίτηση του Αιτητή δια των γονέων του, ημερομηνίας 13/11/2009 (επισυνάπτεται απόδειξη πληρωμής ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α), για να εγγραφεί ως πολίτης της Δημοκρατίας, ως τέκνο Κύπριου υπηκόου (Μ126), δυνάμει του άρθρου 110(3) του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου του 2002 (141(Ι)/2002) και αυτή η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας είναι άκυρη, παράνομη, αντισυνταγματική και πως ότι παραλήφθηκε να διαταχθεί να διενεργηθεί εντός ευλόγου χρόνου.»
Λόγω κοινών νομικών και πραγματικών σημείων, οι τρεις προσφυγές συνεκδικάστηκαν, κατόπιν έκδοσης διατάγματος του Δικαστηρίου, ημερομηνίας 22.2.2022.
Οι τρεις αιτητές είναι αδέλφια. Γεννήθηκαν στο Αμμάν της Ιορδανίας στις 30.1.1990, 26.6.1997 και 28.5.1992 λαμβάνοντας την Ιορδανική υπηκοότητα. Κατά την 11.11.2009, η μητέρα των αιτητών, απέκτησε την Κυπριακή υπηκοότητα, λόγω καταγωγής και είναι κάτοχος κυπριακού διαβατηρίου. Οι αιτητές, δια των γονέων τους, υπέβαλαν στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, αίτηση για εγγραφή τους ως Κύπριοι πολίτες (Μ126) προκειμένου να λάβουν κυπριακή υπηκοότητα, ως τέκνα Κύπριου πολίτη. Η αιτήτρια στην προσφυγή 532/2020 υπέβαλε την αίτηση στις 12.1.2010, η αιτήτρια στην προσφυγή 533/2020, την υπέβαλε στις 13.11.2009, ομοίως την ίδια ημερομηνία και ο αιτητής στην προσφυγή 536/2020.
Στις 26.6.2020, οι αιτητές καταχώρησαν τις υπό εκδίκαση προσφυγές, στηριζόμενες αποκλειστικά επί του Άρθρου 146 του Συντάγματος, με τις οποίες αξιώνουν όπως οι καθ’ ων η αίτηση εξετάσουν και απαντήσουν οριστικά στις υποβληθείσες αιτήσεις για απόκτηση της ιδιότητας του πολίτη της Δημοκρατίας.
Αποτελεί παραδεκτό γεγονός ότι μέχρι την ημερομηνία επιφύλαξης της δικαστικής απόφασης, ήτοι μέχρι την 3.11.2023, οι καθ’ ων η αίτηση δεν είχαν ακόμα εξετάσει τις υποβληθείσες αιτήσεις για απόκτηση της ιδιότητας του πολίτη της Δημοκρατίας.
Η Δημοκρατία καταχώρησε Ένσταση, στην οποία εγέρθηκε προδικαστική ένσταση περί προωρότητας των προσφυγών και πως δεν έχει ακόμα παρέλθει ο εύλογος χρόνος για να δοθεί απάντηση επί των αιτήσεων, ενώ στα συνημμένα σ΄αυτήν έγγραφα ως Παραρτήματα, δεν υπάρχει οποιοδήποτε άλλο έγγραφο, πέραν των αιτήσεων που είχαν υποβάλει οι αιτητές.
Δια της ευπαιδεύτου συνηγόρου τους, οι αιτητές υποστηρίζουν πως έχουν παρέλθει πέραν των έντεκα χρόνων από την ημερομηνία υποβολής των αιτήσεών τους, ήτοι παρήλθε ο εύλογος χρόνος για απάντηση επί των αιτήσεων που υπέβαλαν, χωρίς να υπάρχουν οποιοιδήποτε αντικειμενικοί λόγοι, κατά παράβαση της αρχής της χρηστής διοίκησης, αλλά και της υποχρέωσης της διοίκησης να δρα εντός ευλόγου χρόνου. Κατά τις εισηγήσεις των αιτητών, ενώ οι ίδιοι απέστειλαν μέσω των δικηγόρων τους, επιστολές ημερομηνίας 22.11.2010, 19.5.2011 και 16.12.2014, εντούτοις, καμία απάντηση δόθηκε και η παράλειψη συνεχίζει μέχρι και σήμερα. Με αναφορά σε σχετική επί του θέματος νομολογία, υπέδειξαν πως ουδείς αντικειμενικός λόγος υφίσταται ή έχει υποδειχθεί από τους καθ’ ων η αίτηση, προκειμένου να είναι ικανός να δικαιολογήσει την υπέρμετρη καθυστέρηση των έντεκα και πλέον χρόνων που σημειώθηκε προς λήψη απάντησης.
Από την άλλη, ο ευπαίδευτος συνήγορος της Δημοκρατίας, επέμεινε στην προδικαστική ένσταση περί προωρότητας των προσφυγών, αφού δεν έχει ακόμα ληφθεί απόφαση επί των αιτήσεων και πως δεν υφίσταται παράλειψη, καθότι τα αιτήματα βρίσκονται υπό εξέταση, όπως αυτό γνωστοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολές ημερομηνίας 13.4.2021, 25.5.2021 και 6.7.2021. Προωθείται και τρίτη προδικαστική ένσταση, ότι δεν παρήλθε ο εύλογος χρόνος, καθώς και τέταρτη, περί μη προσβολής εκτελεστής διοικητικής απόφασης, λόγω της μη καταχώρησης προσφυγής για παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, αλλά για παράλειψη απάντησης. Μέσα από τη γραπτή της αγόρευση, η Δημοκρατία υποστηρίζει πως το Υπουργείο Εσωτερικών αντιμετωπίζει σοβαρά και σημαντικά προβλήματα αναφορικά με τη διαχείριση και διεκπεραίωση των αιτήσεων εγγραφής και πολιτογράφησης ξένων υπηκόων, λόγω της συσσώρευσης μεγάλου αριθμού τέτοιων αιτήσεων κατά τα τελευταία χρόνια. Επί της ουσίας, απορρίπτονται όλοι οι ισχυρισμοί των αιτητών, ενώ όπως αναφέρεται, οι υποβληθείσες αιτήσεως εξετάζονται με σειρά προτεραιότητας, βάσει του χρόνου υποβολής τους, ενώ λόγω της αυξητικής τους τάσης, έχει συσσωρευθεί μεγάλος αριθμός αιτήσεων, των οποίων η διερεύνηση των πραγματικών περιστατικών καθίσταται χρονοβόρα.
Έχω εξετάσει με ιδιαίτερη προσοχή τα ενώπιον μου γεγονότα, στη βάση και των εγειρόμενων εκατέρωθεν ισχυρισμών.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 158(Ι)/99, ως αυτός έχει τροποποιηθεί, το αρμόδιο διοικητικό όργανο θα πρέπει να ασκεί την αρμοδιότητά του μέσα σε εύλογο χρόνο, ο οποίος εξαρτάται από τις εκάστοτε ειδικές συνθήκες.
Όπως λέχθηκε νομολογιακά, προ της κωδικοποίησης των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου, το κριτήριο του εύλογου χρόνου είναι αντικειμενικό και ο τελικός κριτής τούτου, είναι το Δικαστήριο (Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου v. Χριστοφόρου κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 434).
Εξετάζοντας τις δύο πρώτες προδικαστικές ενστάσεις που ήγειρε η Δημοκρατία, ήτοι ότι δεν υπάρχει παράλειψη καθότι το αίτημα των αιτητών εξετάζεται, ενώ τους απεστάληκαν ενημερωτικές επιστολές τον Απρίλιο του 2021 και ότι οι προσφυγές είναι πρόωρες, αφού η τελική απόφαση του Τμήματος ακόμα εκκρεμεί, διαπιστώνω ότι αυτές θα πρέπει να απορριφθούν. Ουδέποτε τους γνωστοποιήθηκε απάντηση επί του αιτήματος τους, κάτι που βεβαίως δεν αμφισβητείται, ενώ προσβάλλεται και η παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας.
Βεβαίως, δεν αμφισβητείται ότι για την εξέταση των υποβληθεισών αιτήσεων για εγγραφή των αιτητών ως πολιτών της Δημοκρατίας, το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης διατηρεί διακριτική ευχέρεια και όχι δέσμια αρμοδιότητα.
Η έννοια της παράλειψης, όπως την προβάλλουν οι αιτητές και αυτό αναδύεται μέσα από την αίτηση ακυρώσεως σε συνάρτηση με το αιτητικό μίας έκαστης προσφυγής, έγκειται σε ισχυρισμό περί παράλειψης άσκησης, εκ μέρους της διοίκησης, της διακριτικής της εξουσίας προς εξέταση της αίτησης εγγραφής των αιτητών, ως πολιτών της Δημοκρατίας, εντός ευλόγου χρόνου. Επομένως, οφειλόμενη ενέργεια εκ μέρους της διοίκησης, είναι η άσκηση της αρμοδιότητάς της, εντός ευλόγου χρόνου.
Οι αιτητές ουσιαστικά ζητούν από το Δικαστήριο να ελέγξει τις ειδικές συνθήκες που περιβάλλουν τα γεγονότα της υπόθεσης εν σχέση με τις υποβληθείσες αιτήσεις, έτσι ώστε να κρίνει το κατά πόσον έχει ή όχι παρέλθει το εύλογο χρονικό διάστημα εντός του οποίου οφείλει η διοίκηση να δράσει προς εξέτασή τους.
Με αυτά ως δεδομένα, προκειμένου το Δικαστήριο να εξετάσει εάν η διοίκηση έχει παραλείψει να ασκήσει την αρμοδιότητά της εντός ευλόγου, υπό τις περιστάσεις, χρόνου θα πρέπει να εξετάσει την ουσία της υπόθεσης και να προβεί σε εξέταση των όσων το ίδιο το Τμήμα προτάσσει, υπό το φως των όσων περιγράφονται στην Ένσταση της Δημοκρατίας και των διοικητικών φακέλων. Για τους πιο πάνω λόγους, οι προδικαστικές ενστάσεις απορρίπτονται στην ολότητά τους.
Επί της ουσίας, το μοναδικό ζήτημα που παραμένει επίδικο, υπό τις πιο πάνω αναφερόμενες περιστάσεις, άπτεται της εξέτασης του χρόνου που χρειάστηκε η διοίκηση προκειμένου να εξετάσει τις υποβληθείσες αιτήσεις, σε συνάρτηση με την υποχρέωση της να ασκεί τις αρμοδιότητες της εντός ευλόγου χρόνου.
Αυτό που, εν πρώτοις, διαπιστώνω από το περιεχόμενο των διοικητικών φακέλων που κατατέθηκαν ως Τεκμήρια 1-3, είναι η απουσία οποιουδήποτε εγγράφου, ενέργειας ή υλικού που να έχει ζητηθεί εκ μέρους των καθ’ ων η αίτηση, προκειμένου να προωθηθούν προς εξέταση οι εκκρεμούσες αιτήσεις. Δεν προκύπτει να έχει ζητηθεί εκ μέρους της διοίκησης, κανένα έγγραφο, ενώ ούτε έχει συλλεχθεί οποιαδήποτε πληροφορία σε σχέση με το περιεχόμενο των αιτήσεων που εκκρεμούν. Καμία ενέργεια προκύπτει να έχει προηγηθεί από τον Δεκέμβριο του 2009 και Ιανουάριο του 2010, μέχρι και σήμερα, δεκατέσσερα χρόνια μετά. Σημειώνεται δε περαιτέρω, πως οι επιστολές στις οποίες αναφέρεται η Δημοκρατία, Απριλίου 2021, δεν αναφέρουν τίποτε απολύτως, παρά μόνον έχουν αποσταλεί δεκατέσσερα χρόνια μετά, κενές περιεχομένου.
Απαραδέκτως η Δημοκρατία προτάσσει στη γραπτή της αγόρευση ζήτημα συσσώρευσης αιτήσεων, των οποίων η εξέταση καθίσταται χρονοβόρα και πολύπλοκη, αφού από το περιεχόμενο των διοικητικών φακέλων, δεν φαίνεται να έγινε οποιαδήποτε προσπάθεια συλλογής στοιχείων, ούτε καν ανταλλαγή αλληλογραφίας προς οποιαδήποτε άλλη επίσημη Αρχή.
Αυτό που παραμένει βέβαιο, είναι η πάροδος δεκατεσσάρων χρόνων που παρέμειναν σε εκκρεμότητα, χωρίς λήψη απόφασης, οι αιτήσεις που υπέβαλαν οι αιτητές από τα έτη 2009 και 2010, χωρίς η διοίκηση να έχει προβεί, έστω, σε οποιαδήποτε ενέργεια προς διερεύνηση.
Δεσμευτικά για το παρόν Δικαστήριο, είναι και τα κριθέντα στην Ε.Δ.Δ. 97/2019 Eddin ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 14.11.2023, τα οποία
«Σημειώνουμε, εν τέλει, εμφαντικά και ότι, το γεγονός ότι δεν λήφθηκε ακόμη απόφαση επί της αίτησης του εφεσείοντα, είτε θετική είτε αρνητική, μέχρι σήμερα, ήτοι οκτώ (8) σχεδόν χρόνια μετά την υποβολή της αίτησης του εφεσείοντα, οφείλει να προβληματίσει σοβαρά την εφεσίβλητη, η οποία υποχρεούται πάντοτε και ανεξαιρέτως, στα πλαίσια των κανόνων χρηστής διοίκησης, να επιλαμβάνεται και να αποφασίζει το ταχύτερο δυνατό».
Υπό το φως των πιο πάνω, οι προσφυγές επιτυγχάνουν. Η παράλειψη των καθ’ ων η αίτηση να απαντήσουν επί των αιτήσεων των αιτητών, κηρύσσεται άκυρη και παν το παραληφθέν δέον όπως εκτελεστεί.
Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ των αιτητών και εναντίον των καθ’ ων η αίτηση, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Γαβριήλ, Δ.Δ.Δ.